Gốm sứ Việt Nam là một phần không thể thiếu trong lịch sử văn hóa dân tộc. Trong đó, gốm sứ Bát Tràng nổi bật với truyền thống hàng trăm năm và kỹ nghệ chế tác tinh xảo, được duy trì và phát triển qua nhiều thế hệ. Ngày nay, không chỉ dừng lại ở các sản phẩm dân dụng, Bát Tràng còn định hình mạnh mẽ trên thị trường gốm nghệ thuật, gốm trang trí và gốm kiến trúc hiện đại.
Gốm vẽ màu trên men và gốm nhiều men màu – Sắc thái độc đáo của gốm Việt
Gốm vẽ màu trên men chủ yếu phục vụ xuất khẩu vào thế kỷ 15-16, hiện còn rất ít tại Việt Nam. Những sản phẩm này thường sử dụng màu đỏ đậm, xanh đồng, lam nhạt… được vẽ tay trên men trắng, tạo nên vẻ đẹp thanh thoát và sinh động.
Gốm vẽ màu trên men và gốm nhiều men màu
Trong khi đó, gốm nhiều men màu phát triển rực rỡ vào thế kỷ 17 với các vật phẩm đồ thờ cúng như lư hương, chân đèn, tượng gốm… được chạm khắc mô phỏng điêu khắc gỗ đình chùa, phủ men vàng, xanh đồng, lam, ngà, tạo nên vẻ đẹp sâu lắng, giàu chiều sâu thẩm mỹ. Sau này, các dòng men màu khác tuy dễ sản xuất nhưng đã mất đi độ trong và chiều sâu đặc trưng.
Gốm vẽ màu trên men dường như chỉ để xuất khẩu. Hiện nay, mới phát triển các loại bát đĩa với hình dáng và xương đất giống các loại gốm hoa lam ở những thế kỷ 15, 16. Màu trên men chủ yếu là màu đỏ đậm, màu xanh đồng, màu lam nhạt.
Gốm nhiều men màu, thịnh nhất và đẹp nhất là ở thế kỷ 10, 17. Giai đoạn này, nghệ thuật điêu khắc gỗ ở các đình chùa đạt đến đỉnh cao. Gốm dùng vào việc thờ cúng cũng bắt chước điêu khắc gỗ; rất nhiều lư hương, chân đèn, gốm chạm trổ công phu theo kiểu nghi môn, cửa võng, với đề tài rồng, phượng, hạc, tôm, cá, người v.v… y hệt kiểu chạm gỗ đương thời. Hiện vật được phủ các màu men vàng đậm, xanh đồng, lam, trắng ngà chảy bóng và trong suốt quyện vào nhau; lại có mảng để mộc không men. Tất cả tạo nên một hòa sắc quý và đẹp đặc biệt Việt Nam.
Sau này, gốm nhiều men màu không được đẹp như trước, như gốm trang trí chùa Hưng Ký (Hà Nội) hay gốm men màu ở Biên Hòa, Lái Thiêu (Thành phố Hồ Chí Minh). Loại men này đã chuyển sang một công thức khác, tuy dễ làm, nhưng nước men bị đục như nước sơn tây, hạn chế diễn tả được chiều sâu của gốm.
Sự phát triển của gốm Bát Tràng trong dòng chảy lịch sử
Làng nghề Bát Tràng hình thành từ thế kỷ 14, trải qua nhiều thời kỳ thăng trầm và phát triển cùng lịch sử dân tộc. Sản phẩm gốm sứ nơi đây nổi bật nhờ kỹ thuật nung hai lần, men sáng và bền, kiểu dáng phong phú. Đặc biệt, các dòng sản phẩm như gốm hoa lam, gốm men ngọc, gốm men rạn… đã trở thành biểu tượng của gốm cổ Việt Nam.
Phát huy truyền thống – Định hướng gốm Bát Tràng hiện đại
Trong thời đại mới, nhiều nghệ nhân và xưởng gốm đã không ngừng cải tiến mẫu mã, ứng dụng công nghệ, đồng thời giữ vững cốt lõi thủ công truyền thống để tạo ra những sản phẩm phù hợp với nhu cầu xã hội hiện đại.
Gốm Bát Tràng ngày nay đa dạng từ đồ dùng sinh hoạt đến nghệ thuật trang trí và kiến trúc:
- Ấm chén Bát Tràng: nổi tiếng với dòng men rạn cổ, men lam, men hỏa biến… phù hợp cho thưởng trà và biếu tặng.
- Đồ thờ Bát Tràng: gồm lư hương, đỉnh, chóe, lọ lộc bình… mang đậm phong cách truyền thống, thường dùng trong không gian thờ tự tại gia và từ đường.
- Lọ hoa Bát Tràng: từ loại lọ cắm hoa, lọ trang trí nhỏ tới lọ lộc bình lớn, họa tiết vẽ tay, đắp nổi, men màu tinh tế.
- Tranh gốm sứ Bát Tràng: tranh phù điêu, tranh ghép mảnh khổ lớn… thường trang trí nhà cửa, quán cà phê, công trình công cộng.
Xưởng Gốm Bát Tràng Đoàn Quang là một trong những đơn vị tiêu biểu kế thừa và phát huy tinh hoa gốm cổ truyền. Với phương châm gìn giữ chất lượng, tinh xảo trong từng sản phẩm, xưởng chuyên cung cấp:
- Bộ ấm chén trà men rạn, men lam, men hỏa biến
- Bộ đồ thờ đầy đủ kích cỡ theo yêu cầu
- Tranh gốm, lọ lộc bình trang trí, quà tặng doanh nghiệp
- Nhận làm theo yêu cầu thiết kế riêng biệt
Thông tin liên hệ:
Xưởng Gốm Bát Tràng Đoàn Quang
Địa chỉ: Số 203, Thôn 2 Bát Tràng, Xã Bát Tràng, Hà Nội
Điện thoại: 0868 384 188
Website: gombattrangdoanquang.com
Gốm sứ – Di sản nghệ thuật cần được nâng tầm
Gốm sứ không chỉ là sản phẩm tiêu dùng mà còn là biểu hiện của văn hóa và mỹ học Việt. Việc đưa gốm Bát Tràng vào không gian sống, công trình công cộng, hoặc xuất khẩu là một cách giữ gìn và lan tỏa giá trị truyền thống. Với sự đồng hành của các xưởng gốm như Đoàn Quang, nghệ thuật gốm sứ Bát Tràng đang từng bước hồi sinh mạnh mẽ và hội nhập cùng thế giới.
